Loading ...

აზერბაიჯანში COVID-19 საწინააღმდეგო ვაქცინაციის დაწყებიდან ერთი წელი გავიდა, თუმცა აცრის მიმართ შიში და უნდობლობა ჯერ კიდევ ძლიერია.

2022 წლის იანვრის მდგომარეობით, აზერბაიჯანის მოსახლეობის 47% არის აცრილი, სულ 11 მილიონზე მეტი დოზა გაკეთდა დღემდე.

აზერბაიჯანში COVID-19 საწინააღმდეგო ვაქცინაციის დაწყებიდან ერთი წელი გავიდა, თუმცა აცრის მიმართ შიში და უნდობლობა ჯერ კიდევ ძლიერია. 2022 წლის იანვრის მდგომარეობით, აზერბაიჯანის მოსახლეობის 47% არის აცრილი, სულ 11 მილიონზე მეტი დოზა გაკეთდა დღემდე.

საზოგადოების ყოყმანის მიზეზად შეიძლება ჩაითვალოს ისიც, რომ სხვადასხვა მედიასაშუალებები უამრავ დეზინფორმაციას ავრცელებენ, ხოლო მთავრობის ან სხვა სანდო ინსტიტუტების მიერ სარწმუნო ინფორმაციის გავრცელება ნაკლებად ხდება. ამიტომ, უმეტესობა ან საერთოდ უარს ამბობს აცრის გაკეთებაზე ან კოვიდპასპორტს აყალბებს. 

დეზინფორმაციის შემოდინება

აზერბაიჯანში ვაქცინაციის პროცესის დაწყებასთან ერთად იმატა ყალბი ამბების ნაკადმაც როგორც ტრადიციულ, ისე სოციალურ მედიასაშუალებებში. მედიაექსპერტი ელესგერ მემედლი ამბობს, რომ პრორუსული მედიის მიერ გავრცელებულმა ანტივაქსერულმა დეზინფორმაციამ საზოგადოებას COVID-19 საწინააღმდეგო აცრების მიმართ ნდობა დაუკარგა.  

„თავდაპირველად ამბობდნენ, რომ ვირუსი ბილ გეითსის და  შეერთებული შტატების შექმნილია. ამასთან ერთად, ყველაზე საშიში იყო ჭორი იმის შესახებ, რომ კორონავირუსი ადამიანებში სასქესო ორგანოების დაავადებებსა და უნაყოფობას იწვევდა. მსგავსი პროპაგანდის გავრცელებაზე ასევე დიდი გავლენა იქონია რუსეთის სურვილმაც გაეყიდა საკუთარი ვაქცინები,“ განუცხადა  IWPR-ს ელესგერმა.

ისევე როგორც სხვა პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში, აზერბაიჯანშიც რუსულმა პროპაგანდამ მიზანში ამოიღო აშშ-ს მხარდაჭერით აშენებული ლუგარის ლაბორატორიები. რუსეთის მტკიცებით, ამ ლაბორატორიებში ხდებოდა ბიოლოგიური იარაღის წარმოება და აქედანვე მოხდა COVID-19 განზრახ გავრცელება.

„რა თქმა უნდა, პრორუსული მედიის მიერ გავრცელებული დეზინფორმაციის მიზანია იმ ქვეყნებში,  სადაც ეს ლაბორატორიები ფუნქციონირებს, მათ მიმართ უნდობლობის გაჩენა,“ ამბობს ლეილა მუსტაფაევა, ფაქტების გადამოწმების ვებგვერდის რედაქტორი.

სოციალურ მედიაში ვაქცინების შესახებ დეზინფორმაციის გავრცელება სხვა ფორმებითაც ხდებოდა. აზერბაიჯანელი ბლოგერი ჰებიბ მუნტეზირი ამბობს, რომ დასავლეთის გავლენიანი და ავტორიტეტული ადამიანების განცხადებები და ვიდეოები სპეციალურად ითარგმნებოდა არასწორად და ვრცელდებოდა სოციალური მედიის პლატფორმებზე საზოგადოების მოსატყუებლად. 

”გავრცელდა ერთ-ერთი დასავლელი პროფესორის ლექციის ვიდეო არასწორი თურქული სუბტიტრებით, სადაც ის თითქოს ამბობს, რომ მას არ სჯერა ამ ვირუსის არსებობის, რომ ვაქცინები შექმნილია ადამიანების მოსაკლავად და ა.შ.”, ამბობს ის.

სოციალური მედიის გარდა, ჰებიბ მუნტეზირის თქმით, ცნობილი მედიასაშუალებებიც აქტიურად ავრცელებდნენ ანტივაქსერულ პროპაგანდას. 

„ყველაზე სერიოზულმა მედიაგამოცემებმაც კი გააშუქეს დასავლეთში ვაქცინაციის საწინააღმდეგო პროტესტი, რამაც გავლენა მოახდინა საზოგადოებაში ვაქცინის მიმართ  უნდობლობის გაჩენაზე“, ამბობს ის.

მანიპულირებული სტატისტიკა და ინფორმაციის ნაკლებობა

მთავრობა და სამედიცინო დაწესებულებები არ უპირისპირდებოდა სხვადასხვა მედია პლატფორმების მიერ გავრცელებულ დეზინფორმაციას, რის გამოც მოქალაქეები, მათივე თქმით, საინფორმაციო ვაკუუმში აღმოჩნდნენ. 

„ჩემი პროფესიის გამო ბევრს ვმოგზაურობ. გავიკეთე Sinovac-ის ვაქცინის ორი დოზა, მოგზაურობაში ხელი რომ არ შემშლოდა. თუმცა აეროპორტში მითხრეს, რომ ევროპაში ის არ იყო მიღებული. პოლიკლინიკაშიც ბევრჯერ ვიკითხე, მარგამ არავის უთქვამს, რომ ეს ვაქცინა არ იყო აღიარებული. ოფიციალური ინფორმაციის გამოქვეყნება დროულად არ ხდება. და ახლა რა, სხვა აცრა უნდა გავიკეთო?!“ აცხადებს აზერბაიჯანის მოქალაქე გულშენ სეფეროვა.

„WhatsApp-სა და TikTok-ზე გავრცელებული ინფორმაცია სერიოზულ გავლენას ახდენს აზერბაიჯანის საზოგადოებაზე. ხელისუფლება ამას ხელს არ უშლის და არ ეკიდება სერიოზულად. ინფორმაციის ნაკლებობაა,“ ამბობს ბლოგერი ჰებიბ მუნტეზირი.

ვაქცინების შესახებ ინფორმაციის ნაკლებობას ემატება ისიც, რომ მთავრობა მანიპულირებს კოვიდის შესახებ მონაცემებით საკუთარი ინტერესების სასარგებლოდ, რაც კიდევ უფრო ზრდის საზოგადოებაში ვაქცინის მიმართ უნდობლობას.

აზერბაიჯანში გამართული ფორმულა 1 რბოლების წინ, მთავრობამ, სავარაუდოდ, შეამცირა კოვიდ-19 შემთხვევების რაოდენობა. თამაშების დასრულების შემდეგ კი შემთხვევებმა კვლავ მკვეთრად იმატა. როგორც პოლიტოლოგი ერესტუნ ორუჯლი ამბობს, ციფრებით მანიპულირება სერიოზულ გავლენას ახდენს ხალხის ნდობაზე როგორც ვაქცინების, ისე მთავრობის მიერ მოწოდებული ინფორმაციის მიმართ.

თავის მხრივ, ვაქცინაციის პროცესის მართვაზე პასუხისმგებელი უწყება – სამედიცინო ტერიტორიული ერთეულების მართვის ასოციაცია (TABIB) IWPR-ს უცხადებს, რომ მოქალაქეებისთვის ვაქცინების შესახებ ინფორმაცია მარტივად არის ხელმისაწვდომი.  

„ყველა ვაქცინა, რომელიც ქვეყანაში გამოიყენება, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ არის დამტკიცებული და ეს ინფორმაცია საჯაროა. მას მედიაში რეგულარულად ქვეყნდება ინფორმაცია მოგზაურობისთვის საჭირო ვაქცინაცის სერთიფიკატების შესახებ. მედიაში და სოციალურ ქსელებში რეგულარულად ტარდება ვაქცინაციის შესახებ ცნობიერების ამაღლების ღონისძიებები.“

ამჟამად აზერბაიჯანში ოთხი ვაქცინაა ხელმისაწვდომი – Pfizer-BioNTech, CoronaVac, AstraZeneca და Sputnik V. თუმცა, ევროკავშირიში აზერბაიჯანის მიერ გაცემულ QR კოდები არ იკითხება.

ყალბი COVID პასპორტები

მოსახლეობაში ვაქცინებისადმი უნდობლობის გამო ქვეყანაში იმატა ყალბი ვაქცინის პასპორტების დამზადების შემთხვევებმა. რამდენიმე ექიმის და სხვა მედპერსონალის წინააღმდეგ უკვე მიმდინარეობს გამოძიება ყალბი პასპორტების გაყიდვის ბრალდებით.

ყალბი პასპორტების დამზადება გააქტიურდა მას შემდეგ, რაც მთავრობის გადაწყვეტილებით, ვაქცინაცია სავალდებულო გახადა საზოგადოების გარკვეული ნაწილისთვის. იმის გამო, რომ მთავრობა ვაქცინაციის შესახებ არ ახდენს მოსახლეობის სათანადოდ ინფორმირებას, ხალხი თვლის, რომ ამას მთავრობა თავისთვის აკეთებს და არა მათთვის. 

„აზერბაიჯანში ვაქცინაციის პროცესი სახელმწიფოს ვალდებულების კონტექსტში მიმდინარეობს. არსებობს ვაქცინაციის ვალდებულება, თუმცა მისი წახალისება არ ხდება. იმ ადამიანებმა, რომლებიც ისედაც არ ენდობოდნენ მთავრობას, ჩათვალეს, რომ ეს მთავრობისთვის იყო საჭირო და არა ხალხისთვის“, ამბობს აზერბაიჯანის სახალხო ფრონტის პარტიის წევრი სეიმურ ჰაზი.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ინიციატივით და აზერბაიჯანის მთავრობის უმნიშვნელო ჩართულობით გაიხსნა ცენტრი, რომლის მიზანია პანდემიის შესახებ საზოგადოების ინფორმირება და ვაქცინაციის წახალისება. ცენტრის ერთ-ერთი ტრენერი ლალე მუსაზადე ამბობს, რომ მთავარი მიზანი სამედიცინო პერსონალის განათლებაა.

„სამწუხაროდ, პანდემიასთან ბრძოლამ გვიჩვენა, რომ მოსახლეობის დიდი ნაწილი იყო ან არაინფორმირებული ან არასწორად ინფორმირებული სოციალური მედიის საშუალებით. ეს უარყოფითად აისახა მთელ პროცესზე. იმის გამო, რომ ამ ეტაპისთვის მოსახლეობასთან მუშაობა არ შეგვიძლია, ჩვენი მთავარი მიზანია სამედიცინო პერსონალის განათლება, რადგან  მათ უფრო მეტი ურთიერთობა აქვთ ხალხთან და შესაბამისად უფრო კარგად შეუძლიათ საჭირო ინფორმაციის მიწოდება. ამ ბოლო დროს უფრო მეტად ვამახვილებთ ყურადღებას ვაქცინების შემადგენლობასა და მათ ეფექტურობაზე,“ ამბობს ის.