Loading ...

ახლო  აღმოსავლეთის ქვეყნებში კონფლიქტების შედეგად, ლტოლვილთა რაოდენობა საქართველოში სულ უფო იზრდება.

თავშესაფრის საკლასო ოთახის დათვალიერებისას – ამერიკის შეერთებული შტატების ელჩი საქართველოში იან კელი, დევნილთა და განსახლების მინისტრი სოზარ სუბარი, გახსნის ცერემონიალზე მიწვეულ სტუმრებთან ერთად (ფოტო: ქეთევან დავითაშვილი).

ლტოლვილთა რაოდენობის ზრდისა და ვიზალიბერალიზების სამოქმედო გეგმის ფარგლებში, ევროკომისიის მეოთხე ანგარიშის მოთხოვნების შესაბამისად, საქართველოს ხელისუფლებამ, სოფელ მარტყოფში თავშესაფრის მაძიებელთა ცენტრი გააფართოვა.

ოფიციალური სტატისტიკით, ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში საქართველოში ჰუმანიტარული თავშესაფრის მაძიებელთა რაოდენობა გაოცმაგდა. მაგალითისთვის, თუ დევნილთა და განსახლების სამინისტროში მიმართვების რაოდენობა 2010 წელს 57–ს არ აღემატებოდა, 2015 წელს ეს რიცხვი 1449–მდე გაიზარდა.

თბილისის მახლობლად, სოფელ მარტყოფში მდებარე ამავე სახელწოდების თავშესაფარში, თებერვლის შუა რიცხვებში, ლტოლვილთა ახალი ნაკადი დასახლდა – ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებიდან, ცენტრალური აზიიდან, აფრიკიდან და უკრაინიდან.

,,თავშესაფრის პირველი კორპუსი 2010 წელს აშენდა. ის გათვლილი იყო 60 ადამიანზე და აკმაყოფილებდა იმ დროისთვის არსებულ მოთხოვნებს. დღევანდელი გამოწვევებისთვის ეს არ არის საკმარისი. ამიტომ ადგილების რაოდენობა თავშესაფარში გავზარდეთ 72–ით,“ – განაცხადა დევნილთა და განსახლების მინისტრმა სოზარ სუბარმა.

გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისრის ოფისის წარმომადგენლის ჰაი შელოუს შეფასებით, თავშესაფრის მაძიებელთა მიმღები ცენტრი მარტყოფი, ადგილების სიმწირის მიუხედავად, წინგადადგმული ნაბიჯია სოციალური დაცვის სტანდარტების დახვეწისა და მოქმედი თავშესაფრების რეფორმირების თვალსაზრისით.

„ქვეყანა ძალიან კარგი მასპინძელია, რადგან ადგილს გამოყოფს საქართველოს გარედან შემოსული ადამიანებისთვის, მაშინაც კი, როცა საქართველოს შიგნით მაცხოვრებლებსაც ესაჭიროებათ დახმარება. ეს განსაკუთრებული რამეა, ძალიან შთამბეჭდავი, და აჩვენებს ადამიანის უფლებების ძლიერ დაფასებას, რადგან მიმართულია არა მხოლოდ საკუთარი ქვეყნის მოქალაქეებისკენ, არამედ ადამიანებისკენ მთელი მსოფლიოდან,’’ – მიაჩნია ჰაი შელოუს.

მარტყოფი 2-ის მშენებლობისთვის ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტმა 951,725 დოლარი გამოყო. 155 ათასი ლარის ღირებულების ავეჯი და ტექნიკა ცენტრისთვის გაეროს დაფინანსებით იქნა შეძენილი.

საერთო ჯამში თავშესაფრის ორივე კორპუსი 132 ადამიანს იტევს. საქართველოს დევნილთა და განსახლების სამინისტროს, ლტოლვილთა და რეპატრიაციის სამმართველოს უფროსის ირაკლი ლომიძის განმარტებებით, ადგილების ეს რაოდენობა ამ ეტაპზე ლტოლვილთა  გადაუდებელი საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად საკმარისია.

,,2015 წელს ლტოლვილის ან ჰუმანიტარული სტატუსი მიენიჭა 1500–მდე ადამიანს. მარტყოფის თავშესაფარში, ლტოლვილების მხოლოდ ნაწილი სახლდება. სხვები, უბრალოდ, საქართველოს ტერიტორიაზე ცხოვრების უფლებას მოითხოვენ, და საცხოვრებელს თავად პოულობენ. ვისაც ამის მატერიალური რესურსები არ გააჩნია, მათთვის სამინისტროში ბინის ქირისა და დამატებითი დახმარების სერვისები მოქმედებს,“ – განაცხადა ირაკლი ლომიძემ.

სოფელი მარტყოფი, გარდაბნის მუნიციპალიტეტს ეკუთვნის და ქვემო ქართლში,  დედაქალაქიდან  26 კილომეტრში მდებარეობს. თავშესაფრის აგებისთვის შესაფერის ადგილად ეს სოფელი, ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტრომ, სწორედ თბილისთან სიახლოვის გამო მიიჩნია.

თავშესაფრის მაძიებელთა მიმღები ცენტრი მარტყოფი, მოკლე დროში ლტოლვილებისთვის მეორე სახლად იქცა. (წყარო www.mra.gov.ge)

ცენტრს იცავს სახელმწიფო დაცვის პოლიცია. უსაფრთხოების მიზნით, თავშესაფრის მთელ პერიმეტრზე ფუნქციონირებს ვიდეო-მონიტორინგის სისტემა. ცენტრი დაყოფილია – ქალთა, მამაკაცთა და ოჯახების განთავსების ბლოკებად. თითოეულ ბლოკში ფუნქციონირებს სამზარეულო, სამრეცხაო და მოსასვენებელი ოთახები, საერთო ინტერნეტ-ოთახი,  ბიბლიოთეკა და მცირე სატრენაჟორო დარბაზი. ადმინისტრაციულ ნაწილში მოწყობილია სივრცე გასაუბრებისთვის და სამედიცინო პუნქტი.

თავშესაფრის მობინადრეებს, რომ ახალ გარემოსთან ადაპტირება და დასაქმება გაუადვილდეთ იქვე ფუნქციონირებს ქართული ენის შემსწავლელი კურსები.

„დიდია ენით დაინტერესება, და ძალიან დიდ სითბოს ვგრძნობ ამ  ადამიანებისგან. ქალაქში გადაადგილებისთვის საკმარის სიტყვებს დაახლოებით ორი თვის შემდეგ სწავლობენ“, – ყვება ქართული ენის მასწავლებელი  ქეთევან ღუჭაშვილი.

საქართველოში თავშესაფრის მოთხოვნისთვის ცენტრის მაცხოვრებლებს სხვადასხვა მიზეზები ქონდათ. ზოგიერთი ლტოლვილი თავის ქვეყანაში იძებნება, ამიტომ, დევნილთა და განსახლების სამინისტროს საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტის თხოვნით, მარტყოფის თავშესაფარში მცხოვრები სრულწლოვანი პირების სახელებისა და ფოტოების გამოქვეყნება არ შეიძლება.

ომთან და კონფლიქტებთან ერთად, ადამიანები სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვასაც გაურბოდნენ.  უზბეკეთიდან ჩამოსული მამაკაცი, ყვება, რომ სამშობლოში მის ჟურნალისტ ცოლს თავისი პროფესიის გამო რამდენიმეჯერ დაემუქრნენ. საქართველოში ცოლ-ქმარი შვილებთან ერთად ჩამოვიდა.

„აქ სიმშვიდეა, სულიერი სიმშვიდეც. მომწონს სოფელი – კარგი ბუნება, სუფთა ჰაერი. რაც მთავარია, ყველა პრობლემას მე თვითონ გადავწყვეტ, თუმცა, არც შემქმნია პრობლემა. აქ ჯერ მებაღედ ვმუშაობდი, შემდეგ ფერმაში. მე ყველანაირი საქმის გაკეთება შემიძლია, მუშაობის არ მერიდება.“

ლტოლვილების უმრავლესობა, უზბეკეთიდან ჩამოსული ამ ადამიანის მსგავსად, თვითდასაქმებულია.

,,ლტოლვილების განსაკუთრებული მატება 2012 წლიდან დაიწყო. საქართველო გახდა დანიშნულების ადგილი ბევრი ადამიანისთვის. თუმცა, ძირითადად, ეს არის დროებითი საცხოვრებელი, და არა სამუდამო. ბოლოს მაინც დასავლეთისკენ – ევროპისკენ უნდათ წასვლა, ან სამშობლოში დაბრუნება. რადგან მთავარი პრობლემაა დასაქმება. ის განსაკუთრებით რთულდება ენის არცოდნის გამო. ეკონომიკური ვითარებაც ქვეყანაში ისეთია, რომ უცხოური ბიზნესისთვის არ არის საინტერესო,“ – ამბობს მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციის პროგრამის კოორდინატორი მარკ ჰულსტი.

,,სახელმწიფო უნდა იყოს ორიენტირებული იმათზე, ვისაც დროებითი ჰუმანიტარული სტატუსი აქვთ. საჭიროა მათი დახმარება ინტეგრირებაში – მათ უნდა ისწავლონ ენა, ბავშვებმა იარონ სკოლაში, ზრდასრულები კი ლეგალურად დასაქმდნენ,“ – დასძენს იგი.

საერთაშორისო ორგანიზაციების მსგავსი რეკომენდაციების საპასუხოდ, დევნილთა და განსახლების სამინისტრო ლტოლვილებისთვის, თავშესაფართან ერთად, პირველადი სამედიცინო დახმარებისა და გადაუდებელი ოპერაციების დაფინანსებასაც ახორციელებს. განსაკუთრებული ყურადღება ექცევათ ერთ წლამდე ასაკის ბავშვებს.

„თბილისში, გრიბოედოვის ქუჩაზე, ლტოლვილებისათვის, გაეროს პროექტით ორგანიზებული საინტეგრაციო ცენტრი მდებარეობს. მისი სერვისებით, ძირითადად, თბილისში მცხოვრები ლტოლვილები სარგებლობენ, თუმცა, სურვილის შემთხვევაში, იქ მარტყოფიდანაც შეიძლება ჩასვლა. ცენტრში ფუნქციონირებს ქართული ენის შემსწავლელი კურსები, ქალთა კლუბი. ეწყობა გაცნობითი ხასიათის შეხვედრები ადგილობრივ მოსახლეობასთან, სხვადასხვა ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან,“ – გვიხსნის ირაკლი ლომიძე.

ცენტრი მარტყოფი – საქართველოს დევნილთა და განსახლების სამინისტროსა და ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის მხარდაჭერით აშენდა.

ქეთევან დავითაშვილი