Loading ...

რუსული პროპაგანდა და მისი გამავრცელებელი ადგილობრივი მედია, ანტიდასავლური განწყობების მთავარი წყაროა კონფლიქტური ზონების მომიჯნავე რეგიონებში.

კომუნისტური პარტიის მიტინგი გორში. (ფოტო: ნინო ჩიფჩიური)

ბოლოდროინდელი კვლევების თანახმად, რუსული პროპაგანდა უარყოფით გავლენას ყველაზე მეტად შიდა ქართლის, სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონისა და გალის  რაიონის მოსახლეობაზე ახდენს.

ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI)  მკვლევარები ერთი წლის განმავლობაში  აკვირდებოდნენ მედიას, საზოგადოებასა და პოლიტიკოსებს. კვლევის რუსული გავლენა ქართულ არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და მედიაზე  შედეგებით, ანტიდასავლური განწყობა საქართველოში იზრდება –  რუსული პროპაგანდის მთავარი წყარო კი, მედიაა.

ამავე მოსაზრებას ადასტურებს, მედიის განვითარების ფონდის (MDF)  მიერ განხორციელებული  მედიამონიტორინგის  –  შედეგებიც. „ანტიდასავლური რიტორიკა ქართულ მედიაში,  ხშირად  ქსენოფობიურ და ჰომოფობიურ კონტექსტში ისმის,“ – ნათქვამია კვლევაში.

მედიის განვითარების ფონდის გამგეობის თავმჯდომარე თამარ კინწურაშვილი მიიჩნევს, რომ საქართველოში, სხვა პოსტსაბჭოთა ქვეყნებისაგან განსხვავებით, გაცილებით სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს ქართულენოვანი მედია, რომელიც იმეორებს რუსულ ნარატივს და აქცენტირებულია ქართულენოვან მოსახლეობაზე.

„ვხვდებით ორი ტიპის მედიასაშუალებებს, ერთნი, რომლებიც ღიად ახდენენ რუსული წყაროების იდენტიფიცირებას და მეორენი, რომლებსაც ეთნონაციონალისტური შეფერილობა აქვთ“, – ამბობს თამარ კინწურაშვილი.

„მეინსტრიმულ მედიას კი, გავრცელების დიდი არეალით, კვალიფიციური კადრების პრობლემა აქვს. ნაციონალური მაუწყებლების ჟურნალისტებმა უნდა გააცნობიერონ პასუხისმგებლობა, კრიტიკულად აღიქვან ნებისმიერი საეჭვო წყარო, გადაამოწმონ ინფორმაცია და კვალიფიციური ოპონირება გაუწიონ იმ ჯგუფებს, რომლებიც კრემლის პოზიციას ახმოვანებენ“, – დასძენს იგი.

2015 წლის 21 დეკემბერს (იოსებ სტალინის დაბადების დღე), გორში კომუნისტური პარტიის მიერ ორგანიზებული მსვლელობა. მიტინგზე სტალინის ორეულიც გამოჩნდა. ნოვოსიბირსკიდან ჩამოსული ზაურ წურწუმია რუსეთის კომუნისტური პარტიის წევრია. (ფოტო: გოგა აფციაური)

საქართველოს პარლამენტის ევროინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე ლევან ბერძენიშვილი არ იზიარებს მოსაზრებას, რომ საქართველოს ხელისუფლების პოზიცია რუსული პროპაგანდის საპასუხოდ პასიურია.

„არ არსებობს კვლევა, რომელიც დაადასტურებს, რომ რუსული პროპაგანდა უფრო ძლიერ გავლენას ახდენს მოსახლეობაზე, ვიდრე დემოკრატიის განვითარებისკენ მიმართული, საერთაშორისო ორგანიზაციების მუშაობა. საქართველოში ქალაქი არ დაგვიტოვებია. ვაწყობთ შეხვედრებს მოსახლეობასთან, ვესაუბრებით მათ დემოკრატიულ ღირებულებებზე. რუსული პროპაგანდის საპასუხოდ ვაკეთებთ ყველაფერს, ჩვენი კომპეტენციის ფარგლებში,“ – ამბობს ლევან ბერძენიშვილი.

საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენელთა მიერ გაწეული სამუშაოების მიუხედავად, დევნილები შიდა ქართლსა და სამეგრელოს რეგიონებში (განსაკუთრებით 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ) საბჭოთა პერიოდს სენტიმენტალური რიტორიკით იხსენიებენ და ახალ თაობასაც საკუთარ  მეხსიერებაში  დალექილ „რეალურ ისტორიაზე“ ზრდიან.

„ისტორიის გაკვეთილზე დამახინჯებულ ინფორმაციას აწვდიან მოზარდებს და ასე ცდილობენ წაშალონ ჩვენი ნამდვილი წარსული. რატომ არ უნდა იცოდნენ ჩვენმა შვილებმა, შვილიშვილებმა, რომ საბჭოთა პერიოდში უკეთეს საქართველოში ვცოვრობდით?“ – კითხულობს ჯემალ მახნიაშვილი, ხურვალეთის (შიდა ქართლის რეგიონი) დევნილთა დასახლებიდან.

ჯემალ მახნიაშვილის მსგავსად, სამეგრელოს რეგიონში მცხოვრები დევნილებისა და საზღვრისპირა სოფლების მოსახლეობის უმრავლესობა ნოსტალგიით იხსენებს საბჭოთა საქართველოს.

„ჩვენ დაჟინებით ვითხოვთ, რაც შეიძლება მალე აღვადგინოთ, დიპლომატიური ურთიერთობა რუსეთთან,  მეგობრობისა და კეთილმეზობლური თანამშრომლობის ჩარჩო ხელშეკრულებაც უნდა გავაფორმოთ“, – ამბობს ზუგდიდში მოქმედი არასამთავრობო ორგანიზაცია სამეგრელოს ხელმძღვანელი ზურაბ კვარაცხელია. იგი ირწმუნება, რომ რუსეთთან შეერთების იდეას მომხრეები დღითიდღე ემატება. „ძველი საბჭოთა კავშირისდროინდელი პერიოდი აუცილებლად დაბრუნდება“, – სჯერა მას.

ეროვნულ დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI) საქარველოს ოფისის დირექტორი ლორა თორნტონის განმარტებით, ევროკავშირის ალტერნატიული კურსის მხარდაჭერაზე მსჯელობისას  მნიშვნელოვანია ყურადღება მიექცეს ეკონომიკურ ფაქტორს, რაც მოსახლეობის მსგავს არჩევანს განაპირობებს.

იგი იქვე აზუსტებს, რომ ორგანიზაციის ბოლო კვლევის (საზოგადოების განწყობა საქართველოში) თანახმად, მოქალაქეების უმრავლესობა ევროპულ და ევროატლანტიკურ კურსს უჭერს მხარს. ევროკავშირის მომხრეების აზრით, ევროკავშირში გაწევრიანება საქართველოს ეკონომიკურ სარგებელს მოუტანს, ნატოს მხარდამჭერები კი თავის არჩევანს უმეტესად უსაფრთხოების გარანტიებით ხსნიან.

„მოსახლეობის მეოთხედი არჩევანს ევრაზიულ კავშირზე აკეთებს. თუ უფრო სიღრმისეულად შევხედავთ ამ საკითხს, დავინახავთ, რომ მოქალაქეებს მეტწილად ერთნაირი მოტივი ამოძრავებთ – ეს მოტივი არის ეკონომიკური და არა პოლიტიკური. მოქალაქეები ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების სხვადასხვა გზებს ეძებენ. ამრიგად არ უნდა შეგვეშალოს და არ უნდა ჩავთვალოთ, რომ ევრაზიული კავშირის მხარდაჭერა, პრორუსული კურსის პოლიტიკური მხადაჭერაა,“ – მიაჩნია ლორა თორნტონს.

განსხვავებული ვითარებაა გალის რაიონში, სადაც მოსახლეობის უმრავლესობა რუსების მიმართ ქსენოფობიურად არის განწყობილი.

„ახლანდელი ხელისუფლება 2012 წლის არჩევნებამდე, ხმების მიღების მიზნით, მოწყვლად ჯგუფებთან (დევნილები, გალის მოსახლეობა) მუშაობდა იმ კუთხით, რომ აღადგენდენ რუსეთთან ურთიერთობას, კეთილს და მეგობრულს, როგორიც იყო წლების წინ. ბოლო დროს ხშირად მესმის სამეგრელოს დამოუკიდებლობაზე საუბარიც. რუსეთის სპეცსამსახურები აქტიურად  მუშაობენ კონფლიქტის ზონის სოფლებში და გალის რაიონში. სახელმწიფო ვალდებულია მოსახლეობა საპირისპიროში დაარწმუნოს“ – ამბობს მაია კალანდია, არასამთავრობო ორგანიზაცია ნეოგენიდან, რომელიც კონფლიქტის ზონის სოფლებში მცხოვრებლებისთვის საგანმანათლებლო პროექტებს ახორციელებს.

შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრი პაატა ზაქარეიშვილი ამბობს, რომ ხელისუფლების მთავარი ამოცანაა არ დაუშვას საომარი მოქმედებები საქართველოს ტერიტორიაზე.

„ჩვენი მმართველობის პერიოდში არ ყოფილა სიტუაციის ესკალაცია, ტერიტორიების დაკარგვა, ერთი დაღუპული არ გვყავს საომარ მოქმედებებში, ერთი დამატებითი დევნილი არ შეგვმატებია. ძალიან ბევრი ჩამოდის დასასვენებლად ცხინვალიდან. თბილისი გახდა მათთვის  მნიშვნელოვანი, ევროპული ტიპის ქალაქი. ბევრმა დაიწყო ფრენა უცხოეთში თბილისიდან, ბევრმა დაიწყო ქართული პასორტების აღება. ვიზალიბერალიზაცია მე მჭირდება აფხაზებისა და ოსებისთვის. აი ეს მიღწევებია ჩვენი პასუხი.  ჩვენ  საქართველოში განხორციელებული სასიკეთო ძვრებით ვპასუხობთ რუსეთის პროვოკაციულ ქმედებებს,“ – დასძინა მინისტრმა.

ახალგაზრდების საინიციატივო ჯგუფი  შიდა ქართლის რეგიონიდან, რუსულ პროპაგანდის უარყოფითი გავლენის შერბილებას მიზანმიმართული საინფორმაციო კამპანიით ცდილობს. საინფორმაციო კამპანიის წამოწყება ახალგაზრდებმა მას შემდეგ გადაწყვიტეს, რაც ამერიკის შეერთებული შტატების ეროვნული სადაზვერვო ოფისის დირექტორის ანგარიშის შინაარსს გაეცნენ.

ამ ანგარიშში ნათქვამია, რომ „იმედგაცრუება ქართულ ელიტასა და საზოგადოებაში, რაც დასავლეთთან ინტეგრირების ნელი ტემპითა და მზარდი, ეფექტური რუსული პროპაგანდის გავლენით არის გამოწვეული, წინა პლანზე წამოწევს პერსპექტივას, რომ შესაძლოა თბილისმა შეანელოს ან შეაჩეროს ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრირებისკენ მიმართული ძალისხმევა. დაძაბულობა რუსეთთან კვლავ მაღალია და ჩვენი შეფასებით, რუსეთი კიდევ უფრო გააძლიერებს ზეწოლას თბილისზე, რათა ამ უკანასკნელმა უარი თქვას ნატოსა და ევროკავშირთან დაახლოებაზე“.

ახალგაზრდა სამოქალაქო აქტივისტები კონფლიქტის ზონის სოფლებში თავისი ინიციატივით ხშირად აწყობენ შეხვედრებს და მცხოვრებლებს ევროპული ქვეყნებისა და ევროკავშირის შესაძლებლობებზე უამბობენ.

„საზოგადოებას უნდა განემატროს ბენეფიტები და რისკები, რომლებსაც ქვეყანა, როგორც რუსეთისგან, ისე ევროკავშირისგან მიიღებს. არჩევანი ნებისმიერ შემთხვევაში მოსახლეობის ნებაზეა დამოკდებული, მაგრამ ადამიანებმა ინფორმირებული გადაწყვეტილება უნდა მიიღონ. ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ  ინფორმაცია, რომელსაც ისინი იღებენ იყოს ობიექტური და არაფერი ჰქონდეს საერთო პროპაგანდასთან, განსაკუთრებით რუსულთან,“ – ამბობს ავთანდილ ბიბილაშვილი ახალგაზრდული თვითმმართველობიდან.

ახალგაზრდული საინიციატივო ჯგუფი გორის რაიონის სოფელ საქაშეთის მოსახლეობასთან შეხვედრისას. დემოკრატიული ღირებულებებისა და ევროპასთან კავშირის ბენეფიტების შესახებ საინფორმაციო კამპანიის ორგანიზატორები, კომუნისტური პარტიისგან განსხვავებით, დიდი აუდიტორიით არ არიან განებივრებული. (ფოტო: ნინო ჩიფჩიური)

არასამთავრობო ორგანიზაცია ქართლ-ოსის ხელმძღვანელის, მეგი ბიბილურის აზრით, რუსული პროპაგანდის გავლენის შემცირება შესაძლებელია, თუ საქართველო რუსეთის რბილ ძალასთან ბრძოლის ევროპულ გამოცდლებას გაიზიარებს.

„ევროპა დღესაც იმყოფება მსგავს ბრძოლაში რუსეთთან. რუსეთი პირდაპირ თუ ირიბად აფინანსებს მემარჯვენე რადიკალურ ძალებს ევროპის წამყვან ქვეყნებში, რომლებიც აშკარად ეწინააღმდეგებიან ფუნდამენტურ ევროპულ ღირებულებებს, ტოლერანტობას და შემწყნარებლობას. ევროპული საზოგადოება რუსულ პროპაგანდას დამოუკიდებელი მედიის მხარდაჭერით და დეზინფორმაციის შესახებ ცნობიერების ამაღლებით უპირისპირდება“.

ნინო ჩიფჩიური ჟურნალისტია გორიდან. ის აქტიურ მონაწილეობას ღებულოს სხვადასხვა ახალგაზრდულ და სამშვიდობო მედია პროექტებში. ნინო ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის პრიზის მშვიდობის ჟურნალისტიკავში 2015 წლის გამარჯვებულია.

თამარ შონია თავისუფალი ჟურნალისტია ზუგდიდში. ამჟამად რადიოკომპანია ოდიშის (მაუწყებლობს სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონში) საინფორმაციო სამსახურის რედაქტორია. მუშაობს სოციალურ, ეკონომიკურ და კონფლიქტებთან დაკავშირებულ თემებზე.