Loading ...

შრომისუნარიანი მოსახლეობის რუსეთში გადინება გრძელდება, რასაც ახალი კანონის ამოქმედებაც უწყობს ხელს.

სტატიაში ნახსენები ქალაქების და სოფლების რუკა

არპი ჰარუტუნიანი – კავკასია

ქალაქ ეღეგნაძორში ნებისმიერ სახლში შესვლისთანავე მიხვდებით, მუშაობს თუ არა მისი ოჯახის წევრი რუსეთში.

რუზანა მანასერიანს, მაგალითად, სახლში ახალთახალი ბრტყელეკრანიანი ტელევიზორი აქვს და ფანჯრებიც ახლახან გამოცვალა – რაც იმის ნიშანია, რომ ოჯახის ერთ-ერთი წევრი სახლში ისეთ ფულს აგზავნის, რომლის შოვნაც სომხეთში უბრალოდ შეუძლებელია.

მანასერიანის ქმარი რუსეთში, ქალაქ სამარაში მშენებლობაზე მუშაობს, იმავე საქმითაა დაკავებული მისი ვაჟიშვილიც, ოღონდ ქალაქ ადლერში, სოჭთან ახლოს.

ეღეგნაძორი ერევნიდან სამხრეთით, 120 კილომეტრის დაშორებით მდებარეობს და სხვა ქალაქებისაგან არაფრით გამოირჩევა. სომხეთში მამაკაცების უმეტესობა სამუშაოდ სხვა ქვეყნებშია წასული. სახელმწიფო მიგრაციის სააგენტოს მონაცემებით, ყოველ წელს რუსეთში სეზონური სამუშაოების შესასრულებლად 80 000-120 000 ადამიანი მიემგზავრება. როგორც წესი, ზამთარში ისინი სახლებში ბრუნდებიან. ზოგიერთები კი საზღვარგარეთ უფრო დიდხანს რჩებიან. სააგენტოს ცნობით, 900 000-დან 1 მილიონამდე ადამიანი რუსეთში ორი ან სამი წლის ვადით რჩება. ეს საკმაოდ დიდი რიცხვია იმ ქვეყნისთვის, რომლის მოსახლეობაც მხოლოდ სამ მილიონ ადამიანს შეადგენს.

ეღეგნაძორში თამანწინერის ქუჩაზე მხოლოდ ერთია ისეთი ოჯახი, რომლის მამაკაცებიც სახლში არიან.

„ბოლო დროს მარტო ჩვენი კორპუსიდან დაახლოებით 70 ადამიანი წავიდა. ან სახლებს კეტავენ და მთელი ოჯახებით მიდიან ან მხოლოდ კაცები მიდიან რუსეთში სამუშაოს საძებნელად“, – ამბობს ვარდანუშ სააკიანი, რომელიც იმ ქუჩაზე მცხოვრები ერთადერთი ქალია, ვისი ქმარიც არსად არ წასულა.

სააკიანის თქმით, სხვებისგან განსხვავებით, მის ოჯახს სტაბილური შემოსავალი აქვს. მისი ერთი ვაჟი ჯარში მუშაობს, მეორე ავეჯის ქარხანაში, რძალი კი ადგილობრივ საავადმყოფოში.

რუსეთში ახლახან მიღებული კანონის მიხედვით, რომელიც აპრილში შევიდა ძალაში, ყოფილი საბჭოთა კავშირის ტერიტორიაზე დაბადებულებს, რომლებიც ფლობენ რუსულ ენას, რუსეთის მოქალაქეობის მიღება დაჩქარებული წესით შეუძლიათ (იხილეთ: რუსული პასპორტის ცდუნება სომხეთისთვის)

ახალი კანონის მიღების გამო ღელავენ ანალიტიკოსები, რადგან ადამიანები უკეთესი ცხოვრების სურვილით აქტიურად ტოვებენ ქვეყანას, რაც თავის მხრივ პირდაპირ აისახება მოსახლეობის რაოდენობის კლებაზე. (იხილეთ შარშანდელი სტატია: სომხეთში შრომისუნარიანი ადამიანების რაოდენობა მკვეთრად მცირდება)

ვაიოც ძორის რეგიონის (რომლის რეგიონული ცენტრიცაა ქალაქი ეღეგნაძორი) გამგებელი ედგარ გაზარიანი ემიგრაციას „ავადმყოფობას“ ადარებს, რომელიც სომხეთს ანადგურებს.

„ჩვენს რეგიონიდან ძირითადად ქალაქის მცხოვრებლები მიდიან, იმ მიზეზით, რომ უმუშევრობის პრობლემა ყველაზე მწვავედ სწორედ იქ იგრძნობა“, – განაცხადა მან. „ერთ დროს, ბევრი ქარხანა მუშაობდა, ახლა კი, მხოლოდ ერთია, რომელიც მანქანის ნაწილებს უშვებს. ადრე საკონსერვო ქარხანა მუშაობდა, მაგრამ ახლა ისიც აღარ არის“.

გაზარიანის თქმით, სოფლის მოსახლეობა ქალაქში მცხოვრებლებზე უფრო შეძლებულია, რადგან შემოსავალს სოფლის მეურნეობიდან ღებულობს. თუმცა, მისივე თქმით, ხშირია ისეთი შემთხვევებიც, როცა ქალაქის მცხოვრებლები თაკილობენ მუშაობას და იქვე იხსენებს, თუ რა რთული იყო ქალაქ ვაიკში ახალი სასტუმროს მშენებლობისთვის მუშახელის პოვნა.

მანასერიანი კი ამბობს, რომ ეს სრულებითაც არ არის სიმართლე.

„სანამ ჩემი ქმარი და ვაჟი რუსეთში წავიდოდნენ, აქ მუშაობდნენ მშენებლობაზე“, – ამბობს ის. „ხელფასს თვეობით არ უხდიდნენ, იმ ფულით კი რასაც ღებულობდნენ ერთი კვირის ხარჯებს ვერ ვფარავდით“.

სოფელ აზატეკის მოსახლეობის ყოფა საკმაოდ განსხვავდება იმ სურათისგან, რაც რაიონის გამგებელმა დაგვიხატა. სოფელში დარეგისტრირებული 600 ადამიანიდან უმეტესობა რუსეთშია წასული.

სოფლის მკვიდრის მარინე მოვსისიანის ქმარი ბოლო ათი წელია მოსკოვში ცხოვრობს. თავისი 1000 დოლარიანი ხელფასიდან უმეტეს ნაწილს ოჯახში აგზავნის, სახლში კი მხოლოდ წელიწადში ორ თვეს ატარებს.

„ბოლოს რომ იყო ჩამოსული სახლი შეაკეთა, რაღაც-რაღაცები იყიდა და ისევ წავიდა“, – ამბობს ის. „ყოველ დღე რეკავს, მაგრამ ტელეფონით ხომ ვერ გაზრდი შვილებს. ძალიან ძნელია. ღმერთმა დასწყევლოს რუსეთი ჩვენი ოჯახების დანგრევისთვის“.

ვარუჟ ჰარუტუნიანი ერთ-ერთი იმ მცირეთაგანია, ვინც დაბრუნება არჩია. ერევნის უნივერსიტეტში ისტორიის ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ ერთი წლის განმავლობაში რუსეთში მშენებლობაზე მუშაობდა. დეკემბერში სამშობლოში დაბრუნდა და ახლა თევზსაშენის გახსნას აპირებს.

ჰარუტუნიანის აზრით, „თუ ხელს შეგვიწყობენ, საგადასახადო ტვირთს შეგვიმსუბუქებენ და დასაქმებისთვის კარგ პირობებს შეგვიქმნიან, არცერთი კაცი არ მიატოვებს ოჯახს და არ წავა რუსეთში“.

ეღეგნაძორელი რუზანა მანასერიანი კი, სამარაში, თავის ქმართან აპირებს წასვლას და როგორც თავად ამბობს, მზადაა სომხეთის მოქალაქეობა დათმოს, თუ სამაგიეროდ რუსულ პასპორტს მიიღებს.

„ჩემი ქმარი ფულს ყოველ თვე აგზავნის, მაგრამ მარტო როდემდე ვიყო? მინდა ჩემს ოჯახთან ერთად ვიცხოვრო“, – ამბობს ის. „რა თქმა უნდა, სამწუხაროა ხალხი რომ მიდის, მაგრამ როგორც იტყვიან – სადაც ნახო პური, იქ დაბინავდიო “.

არპი ჰარუტუნიანი ტელეარხ Armnews რეპორტიორია სომხეთში.