კონკურსის გახსნა სიმბოლურად მსოფლიო პრესის თავისუფლების დღეს მოხდა.
ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტისა და საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობის მიერ ოფიციალურად გაიხსნა 2019 წლის „ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში“ და დაიწყო განაცხადების მიღება.
საპრიზო კატეგორიებიდან ერთ-ერთი არის ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მიერ 2013 წელს დაწესებული სპეციალური პრიზი მშვიდობის ჟურნალისტიკაში, რომელიც ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტთან პარტნიორობით ხორციელდება. მისი მიზანია საქართველოს მოუგვარებელი კონფლიქტების კონტექსტში საუკეთესო, კონფლიქტისადმი სენსიტიური დამოკიდებულებით მომზადებული ისეთი ნაშრომის გამოვლენა, რომელიც მხარეებს შორის ნდობის აღდგენასა და მშვიდობიანი დიალოგის დაწყებას შეუწყობს ხელს. პრიზის ფინანსურ მხარდაჭერას უზრუნველყოფს ევროკავშირი.
„პრიზის მიმართ ინტერესი ყოველწლიურად იზრდება“, – განაცხადა ევროკავშირის ელჩმა საქართველოში კარლ ჰარცელმა კონკურსის გახსნის ცერემონიაზე. „საქართველოში მედია გარემო პლურალისტული, თუმცა პოლარიზებულია, რაც ქვეყნის პოლიტიკის პოლარიზებაშიც აისახება. დეზინფორმაცია და პროპაგანდა გამოწვევას წარმოადგეს არა მარტო ქართული მედია საშუალებებისთვის, არამედ ზოგადად მთელი მსოფლიოსთვის. ასეთი კომპლექსური პრობლემის გადასაჭრელად ერთი მარტივი და კონკრეტული პასუხი არ არსებობს, სწორედ ამიტომ, ჩვენ ვაგრძელებთ მედიის თავისუფლების მხარდაჭერას და ჟურნალისტური ეთიკისა და პასუხისმგებლობის გაძლიერებას.“
„ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში“ გამარჯვებულებს ექვს კატეგორიაში გამოავლენს. თითოეული მათგანისთვის ფულადი ჯილდო 1250 ევროს შეადგენს. ხოლო მეშვიდე კატეგორიის – მშვიდობის ჟურნალისტიკაში ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის სპეციალური პრიზის გამარჯვებული ერთთვიანი სტაჟირებით გაემგზავრება ლონდონში, ომისა და გაშუქების ინსტიტუტის სათავო ოფისში.
„ჟურნალისტიკის მთავარი დანიშნულება არის საზოგადოების ინფორმირება. თუმცა, მრავალი წლის გამოცდილებამ გვიჩვენა, რომ ჟურნალისტებს საზოგადოებების შეცვლაც შეუძლიათ,“ – ამბობს გოგიტა აფციაური, სპეციალური პრიზის 2014 წლის გამარჯვებული. „ჟურნალისტებს შეუძლიათ კონფლიქტის პროვოცირება, თუმცა, ამავე დროს, მის ტრანსფორმაციაშიც შეუძლიათ წვლილის შეტანა. ვფიქრობ, რომ მშვიდობის ჟურნალისტიკას შეუძლია შეცვალოს დაპირისპირებულ მხარეებში დამკვირდებული სტერეოტიპული დამოკიდებულებები და ხელი შეუწყოს ნდობის აღდგენას.“
ევროპის სადამკვირვებლო მისიის მოქმედმა ხელმძღვანელმა ქეით ფეირონმა მისიის საქართველოში ათწლიანი მუშაობის შეფასებისას აღნიშნა: „ჩვენ არ ვართ ჟურნალისტები, მაგრამ დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებთ სიზუსტეს სენსიტიური საკითხების გაშუქებისას. სპეციალური პრიზის მიზანია გამოავლინოს ისეთი ნაშრომები, რომლებიც იქნება სიღრმისეული და ხელს შეუწყობს ნდობის აღდგენასა და გრძელვადიანი მშვიდობის დამყარებას რთულ რეგიონებში.“
პრიზი გახსნილად გამოცხადდა მსოფლიო პრესის თავისუფლების დღისადმი მიძღვნილი ღონისძიების „მედიის ევროპული სტანდარტი – ეთიკა და პასუხისმგებლობა“ ფარგლებში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ორგანიზებით მოეწყო. დისკუსიაში მონაწილე ჟურნალისტებმა და ექსპერტებმა ისაუბრეს მედიის დამოუკიდებლობის, კანონმდებლობის, სიძულვილის ენისა და დეზინფორმაციის შესახებ.
საქართველოში წამყვანი სამაუწყებლო კომპანიები ჯერ კიდევ არ არიან თავისუფალი სხვადასხვა პოლიტიკური ძალების გავლენისგან. დამოუკიდებელი მედია საშუალებები და ჟურნალისტები ფინანსური სტაბილურობის თვალსაზრისით განიცდიან პრობლემებს და ხშირად ექცევიან გარე ძალების გავლენის ქვეშ.
„მკვეთრი პოლიტიკური პოლარიზაციის კონტექსტში, საქართველოში მედია ისეთი გამოწვევების წინაშე დგას, რაც ჟურნალისტიკის ელემენტარულ სტანდარტს წარმოადგენს,“ – განაცხადა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ნატა ძველიშვილმა. „ასეთ ფონზე ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში არის ერთგვარი შეხსენება იმისა, რომ უნდა დავრჩეთ ჟურნალისტიკის ერთგულები, ვიყოთ მიუკერძოებლები და ობიექტურები.“
„მიუხედავად იმისა, რომ ბევრს ვმუშაობთ მედია გარემოს გასაუმჯობესებლად, პროგრესი მაინც ძალიან ნელია,“ – განაცხადა ორგანიზაცია „ევროპული ინიციატივა – ლიბერალური აკადემია თბილისში“ დირექტორმა ლაშა ტუღუშმა. „საქართველოში მედია პოლიტიკური თამაშის ნაწილია და ის გადაიქცა ინსტრუმენტად პოლიტიკური ძალების მიერ წარმოებულ ბრძოლაში. ჩვენ გვაქვს მედია პლურალიზმი, თუმცა არასაკმარისი იმისთვის, რომ მივაღწიოთ მაღალი დონის დემოკრატიას… ბევრი მუშაობა გვჭირდება ამ სირთულეების გადასალახად.“
სპეციალური პრიზი მშვიდობის ჟურნალისტიკაში არის ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიისა და ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტის ერთობლივი ინიციატიავა და ის ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერით ხორციელდება.
2019 წელს ჟურნალისტიკის პრიზი გაიცემა შვიდ კატეგორიაში 2018 წლის 2 ნოემბრიდან 2019 წლის 15 ოქტომბრამდე გამოქვეყნებული ნაშრომებისთვის.
პრიზის შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ აქ.
2018 წლის გამარჯვებული ნიკოლოზ გაბლიშვილი ამჟამად იმყოფება ლონდონში.
წინა წლების გამარჯვებულები არიან: ნინო ჩიფჩიური (2015), გვანცა დოლუაშვილი (2016) და ნინო გოგუა (2017).