Loading ...

მიუხედავად იმისა, რომ ბოშათა შესახებ საზოგადოებაში დადებითი განწყობის შესაქმენელად არაერთი ღონისძიება იმართება, ქართულმა საზოგადოებამ მაინც ცოტა რამ თუ იცის მათ შესახებ.ერთ-ერთი ღონისძიება, რომელიც მიზნად ისახავდა ბოშათა კულტურის ფართო საზოგადოებისთვის გაცნობას, ბოშათა ცეკვისა და სიმღერის ფესტივალი იყო, რომელიც 2011 წლის ზაფხულში ჩატარდა.

ამ ფესტივალზე დასწრებისას მივხვდი რომ, მართალია, ხშირად მინახავს თუ როგორ ვაჭრობენ და მათხოვრობენ ბოშები თბილისის ქუჩებში, მაგრამ მათთან პირადი კონტაქტი არასოდეს მქონია.

ფესტივალზე ბოშათა კულტურის უკეთ გაცნობამ, გადამაწყვეტინა თბილისისი ერთ-ერთ გარეუბანში არსებულ ბოშათა დასახლებაში წავსულიყავი. ამ დასახლებაში ბოშათა დაახლოებით 17 ოჯახი ცხოვრობს.

როგორც კი დასახლებას მივუახლოვდი, ბოშა ბავშვებმა თამაში შეწყვიტეს და ღიმილიანი სახეებით დაიწყეს ჩემი თვალიერება.

„დეიდა ეს კამერაა? სურათები უნდა გადამიღოთ? გადამიღეთ რა“, – მეუბნეობა ერთ-ერთი მათგანი და სასაცილოდ პოზიორობს. (ფოტო: IWPR)

ამ აურზაურში, კიდევ 3 ბავშვი გვიერთდა, მათ შორის პატარა ჰადეც. ის  ჩემი ბეჭდითა და სამაჯურით ინტერესდება და მიუხედავად ჩემი განმარტებისა, რომ ბეჭედი მისთვის მეტისმეტად დიდია, მაინც დაჟინებით მთხოვს რომ ვაჩუქო.

საბოლოოდ, ბეჭედს ვჩუქნი და სამაჯურს ჩემთვის ვიტოვებ. ამ გადაწყვეტილებით ჰადეც კმაყოფილი რჩება. შემდეგ ყველანი ვსხდებით და ლაპარაკს ვიწყებთ. (ფოტო: IWPR)

„სამი წელია რაც სკოლაში დავდივარ, თუმცა ჯერ არც წიგნები მიყიდია და არც რვეულები“,- მეუბნება ერთ-ერთი ბიჭი, ხვიჩა ალიმოვი.

მეორე დღეს სწავლა იწყება თუმცა ხვიჩა იქ მყოფთა შორის ერთადერთი ბოშაა ვინც სკოლაში მიდის. სხვები ძირითადად ვაჭრობითა და მათხოვრობით არიან დაკავებულნი.

ერთ-ერთი ბავშვის მამამ მეუბნება, რომ შვილისთვის განათლების მიღების  საჭიროებას ვერ ხედავს.

ბოშა ბავშვებისთვის საბაზისო განათლების მიღების უზრუნველყოფა სახალხო დამცველის 2010 წლის ანგარიშის ერთ-ერთი მთავარი რეკომენდაციაა.

ამ ბავშვების მაგალითით თუ ვიმსჯელებთ საქართველოს განათლების სამინისტრო რთული ამოცანის წინაშე დგას. (ფოტო: IWPR)

ამავე სამინისტროს წარმომადგენლის ლელა ცქიტიშვილის თქმით, ხელისუფლება მაქსიმალურად ცდილობს ხელი შეუწყოს ბოშათა ინტეგრაციას.

„როგორც წესი, არსებობს რამდენიმე მიზეზი, რატომაც  ბოშები სკოლებში არ დადიან. მაგალითად ეს შეიძლება იყოს  სიღარიბე, საიდენტიფიკაციო დოკუმენტების არარსებობა ან ენობრივი ბარიერი. ჩვენ ვცდილობთ მათ ამ პრობლემების მოგვარებაში დავეხმაროთ. მაგალითად, ვინაიდან კახეთში ბოშათა დასახლება სკოლისაგან მოშორებით მდებარეობს, ჩვენ   მათთვის უფასო ავტობუსები გამოვყავით და ამჟამად ბავშვები სკოლებში დადიან“, – განაცხადა ცქიტიშვილმა.

გზას ვაგრძელებ, უკან ჰადე მომყვება და  თავის სახლში მეპატიჟება. ორსართულიანი აგურის სახლის  ეზოში უამრავი ფერად-ფერადი სარეცხია გაფენილი.

შიგნით შევდივარ. ერთ-ერთ ოთახში 30 წლის ჯამალ ახმედოვი წევს, რომელსაც თირკმლის ქრონიკული დაავადება აქვს.

მძიმე ავადმყოფი ახმედოვების ოჯახის წევრი, რომელიც ვერ იღებს მკურნალობას საბუთების არ ქონის გამო. (ფოტო: IWPR)

ის თავის ისტორის მიყვება: „საქართველოში 11 წლის წინ აზერბაიჯანიდან გადმოვედი. მას შემდეგ ოჯახს ვაჭრობით ვინახავდი, მაგრამ  ახლა უკვე ერთი თვეა რაც ლოგინად ვარ ჩავარდნილი. როგორც კი საავადმყოფოში იგებენ, რომ არც საბუთები  მაქვს და არც ფული ჩემს მკურნალობაზე უარს ამბობენ“.

ახმედოვების ოჯახის ერთადერთი შემოსავალი ჯამალის დედის ნავაჭრია.

ჯამალს ხუთი შვილი ყავს, მათ შორის ყველაზე უმცროსი 5 თვისაა, უფროს – 13 წლის.  ახმედოვების ოჯახის არცერთ წევრს პირადობის მოწმობა არ აქვს. ისინი არც  სოციალური შეღავათების, საპენსიო თუ ჯანდაცვის ფონდების არსებობის შესახებ ფლობენ ინფორმაციას.

ახმედოვების ოჯახს ვემშვიდობები და გზას ვაგრძელებ. სახლთან ახლოს ელვირა მამედოვს ვხვდები, რომელიც მისი ორი შვილის ფოტოს მაჩვენებს და თავისი ისტორიის მოყოლას იწყებს.

„ჩემი ქმარი ციხეში ზის. ორი შვილი მყავს, ერთი გოგო და ერთი ბიჭი.  20 დღის წინ ჩემი გოგო პოლიციელებმა დააკავეს და ბავშვთა სახლში ჩააბარეს. მივედე ამ ბავშვთა სახლში, მაგრამ შვილს არ მატანენ. მეუბნებიან დაბადების მოწმობა გვაჩვენეო.   მე მისი დაბადების მოწმობა არ მაქვს და არ ვიცი როგორ მოვიქცე“, – მეუბნება ელვირა.

მამედოვას ისტორია – სახელმწიფო სისტემის ძირითადი ნაკადიდან გამორიცხვის რიგითი მაგალითია. (ფოტო: IWPR)

უმცირესობათა საკითხების ევროპული ცენტრის (ECMI) მიერ ორგანიზებულ ფესტივალზე,   რამოდენიმე ოჯახს  საზეიმოდ გადაეცა პირადობის დამადატურებელი დოკუმენტები. თუმცა ბოშათა უმეტესობას საქართველოში იდენტობის დამადასტურებელი არავითარი დოკუმენტი არ გააჩნია, რაც მათ ერთ-ერთ ყველაზე მარგინალურ ეთნიკურ ჯგუფად აქცევს.

იუსტიციის სამინისტროს პრესასთან ურთიერთობის დეპარტამენტის წარმომადგენლის განცხადებით, ხელისუფლება დაინტერესებულია ამ საკითხის მოგვარებით: „სამოქალაქო რეესტრი ეხმარება ყველა იმ ადამიანს, ვისაც საინდენტიფიკაციო დოკუმენტი სჭირდება. პირადობის მოწმობა და დაბადების მოწმოები ბოშებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ისინი უკვე გახდნენ საქართველოს მოქალაქეები და ქვეყნის სრულუფლებიანი წევრები. ჩვენი სურვილია დროულად აიღოს ყველამ საბუთები და გახდნენ  სახელმწიფოს სრულუფლებიანი წევრები“.

სახალხო დამცველის ოფისის განცხადებით, მთავრობამ უფრო მეტი უნდა იმუშავოს ბოშათა საიდენტიფიკაციო დოკუმენტებისა და საბაზო განათლების უზრუნველსაყოფად, ასევე მათი საცხოვრებელი პირობებისა გასაუმჯობესებლად.

მანამდე კი ბოშები თავად შეეცდებიან  გაიუმჯობესონ თავიანთი ცხოვრება.

დარინდა სეიტოვა თავის ოჯახს მათხოვრობით არჩენს. (ფოტო: IWPR)

„ოჯახს მათხოვრობით ვარჩენ, კეთილი ადამიანები მეხმარებიან“,- მითხრა დარინდა სეიტოვამ, რომელსაც ჩასახლებაში ვიზიტისას შევხვდი.

ორიგინალი: Gypsies Still on the Margins in Georgia