Loading ...

ქვეყანაში არსებული უპერსპექტივობის გამო ქვეყნიდან ხალხის გადინება შესაძლოა კიდევ უფრო დაჩქარდეს.

რუსული პასპორტი (ფოტო: mediaphoto.org wikimedia commons)

ლილიტ არაკელიანი – კავკასია

სომეხი ანალიტიკოსები შიშობენ, რომ კანონი რომლის მიხედვითაც რუსეთის მოქალაქეობის მიღება გამარტივდა, ემიგრაციის დონეს კიდევ უფრო გაზრდის.

22 აპრილს, რუსეთის პრეზიდენტმა დაამტკიცა კანონი, რომლის მიხედვითაც რუსეთის მოქალაქეობის მიღება შეუძლიათ იმ პირებს, რომლებიც ან რომელთა პირდაპირი ხაზით ნათესავებიც ცხოვრობდნენ ან ცხოვრობენ ყოფილი საბჭოთა კავშირის ტერიტორიაზე. პასპორტის მიღების უფლება აქვთ იმ ადამიანებსაც, ვისი წინაპარიც 1917 წლამდე რუსეთის იმპერიის საზღვრების ფარგლებში ცხოვრობდა.

მოქალაქეობის მიღების მსურველებმა უნდა ჩააბარონ რუსული ენის გამოცდა, რის შემდეგაც სამი თვის ვადაში შეძლებენ პასპორტის აღებას.

ახალი კანონის თანახმად, მოქალაქეობის მიღების შემდეგ, პირმა სხვა ქვეყნის მოქალაქეობაზე უარი უნდა განაცხადოს, რაც სომხეთის მსგავსი მცირე ერებისთვის, საკმაოდ საგანგაშოა.

პუტინის განცხადების შემდეგ სომხეთში ბევრმა ადამიანმა გამოთქვა რუსეთის მოქალაქეობის მიღების სურვილი. ხალხის ნაკადი არ წყდება რუსეთის საელჩოსთან ერევანში, საბუთების ჩასაბარებლად ადამიანებს საათობით უწევთ რიგში დგომა.

ბევრი მათგანი თვლის, რომ რუსეთის პასპორტის აღებით სამუშაოს შოვნას და ცხოვრების გამარტივებას შეძლებს.

სახელმწიფო მიგრაციის სააგენტოს მონაცემებით, რუსეთში სეზონური სამუშაოსთვის ყოველწლიურად 80 000-120 000 ადამიანი მიემგზავრება. როგორც წესი, ზამთარში ისინი სახლში ბრუნდებიან, თუმცა ზოგი უფრო დიდი ხნითაც რჩება. სააგენტოს ცნობით, 900 000-1 000 000 ადამიანი რუსეთში 2-3 წლით რჩება.

სამუშაოდ წასულები თავიანთ ოჯახებში დიდ ფულს აგზავნიან, რითაც დიდი წვლილი შეაქვთ სომხეთის ეკონომიკის განვითარებაში. სომხეთის ცენტრალური ბანკის მონაცემებით, შარშან საბანკო გადარიცხვების გზით შემოსული 2 მილიარდი დოლარიდან 86% რუსეთიდან გადმორიცხულ თანხებზე მოდის.

მიგრანტი მუშები, რომელთა ძირითადი ნაწილი მამაკაცები არიან, რუსეთში განუსაზღვრელი დროით რჩებიან ან საბოლოოდ მკვიდრდებიან იქ. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, ამა წლის პირველ ტრიმესტრში ქვეყანა 28 400 ადამიანმა დატოვა, რომლებიც უკან აღარ დაბრუნებულან. წამსველელთა 65% რუსეთში მიდის.

„თუ კანონი სამუდამო ცხოვრების უფლებას ითვალისწინებს, მაშინ ის, რა თქმა უნდა, შეიცავს მიგრაციის მოცულობის ზრდის რისკებს“, – აცხადებს სახელმწიფო მიგრაციის სამსახურის ხელმძღვანელი გაგიკ ეგანიანი.

არარატის რაიონის მკვიდრი 22 წლის ანუშ ბალიანი რუსეთის საელჩოსთან თავის რიგს ელოდება და რუსული პასპორტის აღების თავის მიზეზებზე საუბრობს.

„ამ გზით დეპორტაციასთან დაკავშირებულ უსიამოვნებებს ავიცილებთ თავიდან, უმჯობესია თავიდანვე მოქალაქეობა გქონდეს“, – ამბობს ბალიანი. „ამასთან ერთად, ჩემი ოჯახის დანარჩენ წევრებთან ერთად შევძლებ ცხოვრებას. მამაჩემი და ჩემი სამი და მოსკოვში ცხოვრობენ. ახლა მე და ჩემს ქმარსაც გვინდა საბუთების შეტანა, მათთან გამგზავრება და ერთად ყოფნა რომ შევძლოთ“.

დასაქმების მხრივაც, ბალიანი იქ უკეთეს პერსპექტივას ხედავს.

„რუსეთში სამსახურის შოვნა უფრო ადვილია. ექიმი-კოსმეტოლოგი ვარ და აქ მხოლოდ 60 000 დრამს ვშოულობ [150 აშშ დოლარი]. ძლივს გვყოფნის“, – ამბობს ის. „რუსეთში კი შემიძლია ეს თანხა ერთ დღეში ვიშოვი“.

პარლამეტის წევრი მმართველი რესპუბლიკური პარტიიდან ჰოვანეს სააკიანი მიგრანტთა რაოდენობის გაზრდას ნაკლებ სავარაუდოდ მიიჩნევს.

„იმ მიგრანტებზე, რომლებიც სეზონური სამუშაოებისთვის მიდიან ეს გავლენას არ მოახდენს. ისინი, ვინც ზაფხულობით დადიან სამუშაოდ და აქ ოჯახებს ტოვებენ, მოქალაქეობის აღებით უბრალოდ უსაფრთხო ცხოვრების უზრუნველყოფას შეძლებენ, რადგან ხშირად სწორედ ჩაწერის არქონის გამო ექმნებათ პრობლემები. მაგრამ ისინი უკან ბრუნდებიან, თავიანთ ოჯახებთან“, – განაცხადა მან. „ჩვენ ყურადღება უნდა მივაქციოთ საზოგადოების იმ სეგმენტს, რომელიც ქვეყნიდან იმიტომ მიდის, რომ იქ დამკვიდრდეს და არა იმათ, ვინც უბრალოდ სეზონური სამუშაოს საძიებლად მიემგზავრება“.

ბევრი ექსპერტი თვალს ადევნებს მიგრაციის მზარდ ტენდენციებს და შიშობს, რომ ქვეყნიდან გადინებულ სომეხთა რაოდენობა კიდევ უფრო გაიზრდება.

მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთში ისევე როგორც სომხეთში ორმაგი მოქალაქეობის პრინციპი მოქმედებს, მოსკოვის ახალი სქემის მიხედვით, სომხებმა, ისევე როგორც სხვა ეროვნების წარმომადგენლებმა, რუსეთის მოქალაქეობის მისაღებად საკუთარი ქვეყნის მოქალაქეობაზე უარი უნდა თქვან.

სომხეთის გენეალოგიური კვლევების ცენტრის ეთნოგრაფი გრანუშ ხარატიანი მნიშვნელოვან დემოგრაფიული ცვლილებებს პროგნოზირებს.

„თავიდან ხალხი უფრო სიფრთხილით მოეკიდება ამ საკითხს, თუმცა მერე, როცა პროცესი ძალას მოიკრეფს და კარგად ამუშავდება, ინერცია გაიზრდება. შედეგად, უფრო ფართო მასები დატოვებენ ქვეყანას“, – განაცხადა მან.

2006 წლიდან სომხეთის მოქალაქეებითვის მოსკოვმა დაჩქარებული ნატურალიზაციის პროგრამა აამოქმედა სახელწოდებით „თანამემამულეები“. მისი ამოქმედების დღიდან მასში მონაწილეობის მისაღებად 26 000 ადამიანმა შეიტანა განაცხადი და აქედან მხოლოდ 1500 გადავიდა რუსეთში საცხოვრებლად.

ხარატიანის თქმით, „ახალი კანონი ცოტათი განსხვავებულად მოქმედებს ვიდრე პროგრამა „თანამემამულეები“. ეს პროგრამა თავად ირჩევს იმ ადგილებს, სადაც ადამიანებმა უნდა იცხოვრონ და ითხოვს ამ ტერიტორიაზე გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ცხოვრებას, საცხოვრებლად თანხაც არის გამოყოფილი. ახალი კანონი კი ამდენ პირობას არ ითვალისწინებს. ადამიანები თავად ირჩევენ სად უნდათ რუსეთში ცხოვრება“.

„დარწმუნებული ვარ, რომ რუსეთში წამსვლელთა რაოდენობა გაიზრდება“, – დასძინა ხარატიანმა.

რეგიონში მოსკოვის ახალი პოლიტიკის ამოქმედება, რაც ყოფილი საბჭოთა კავშირის მოქალაქეებისთვის რუსეთის მოქალაქეობის მინიჭებას გულისხმობს, გარკვეულ ეჭვებს იწვევს მისი მიზნების შესახებ. სომხეთის სოციალურ-დემოგრაფიული საინიციატივო ჯგუფის ხელმძღვანელი  რუბენ ეგანიანი თვლის, რომ რუსეთმა ახალი კანონი თავისი დემოგრაფიული და ეკონომიკური პრობლემების მოსაგვარებლად მიიღო.

„რუსეთს ხალხი სჭირდება. მას სჭირდება მუშახელი, რეპროდუქციული ასაკის ადამიანები, მშობლები იმისთვის, რომ დაარეგულიროს შობადობასთან დაკავშირებული პრობლემები“,- ამბობს ის. „რაც შეეხება, რუსული ენის გამოცდას, ცხადია, ენის მხოლოდ ელემენტარული ცოდნაა საკმარისი“.

ლილიტ არაკელიანი Araratnews.am რეპორტიორია სომხეთში.