Loading ...

ხელისუფლება მოსკოვთან სიახლოვის გამო ზედმეტის თქმას ერიდება, თუმცა უკრაინის ახალ ლიდერებთან თანამშრომელობას აპირებს.

5 მარტს ერევანში რუსეთის საელჩოსთან გამართული საპროტესტო აქციის მონაწილე პლაკატით ხელში, რომელზეც წერია „პუტინ გაეთრიე“ (ფოტო: სააგენტო Photolure)

ვაჰე ჰარუტუნიანი – კავკასია

სომხეთის ხელისუფლება უკრაინის კრიზისთან მიმართებაში ფრთხილ პოზიციას ინარჩუნებს. ის კრემლში მისი მოკავშირეების გაბრაზებას ერიდება, თუმცა ამავე დროს თავს არიდებს ღიად დაუჭიროს მხარი სუვერენული სახელმწიფოში ინტერვენციას.

პრეზიდენტ იანუკოვიჩის წასვლის შემდეგ, მანამ სანამ რუსული ჯარი მთელ ყირიმს მოედებოდა, სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ შავარშ კოჩარიანმა გაავრცელა განცხადება, რომელშიც ირწმუნებოდა, რომ სომხეთი უკრაინის ახალ ხელისუფლებასთან ურთიერთობას შეინარჩუნებდა.

„ეს ჩვენი პოზიციაა – გავაგრძელოთ უკრაინასთან თანამშრომლობა და ყოველთვის ვიმოქმედოთ სომხეთის ინტერესებიდან გამომდინარე“, – განუცხადა კოჩარიანმა ჟურნალისტებს.

ხელისუფლების ასეთი განცხადება ერთის მხრივ თანხვედრაში არ მოდის რუსეთის პოზიციასთან, თუმცა, მეორეს მხრივ, ოფიციალური ერევანი არ ჩქარობს შეუერთდეს კიევს და დაგმოს ყირიმში შეაირაღებული შეჭრა.

„ჩვენი ელჩი კიევშია და ის ყურადღებით აკვირდება მოვლენათა მსვლელობას“, აცხადებს სამინისტროს პრეს სპიკერი ტიგრან ბალაიანი.

სომეხი ანალიტიკოსების თქმით, ხელისუფლებას ეშმაკური პოზიცია უჭირავს. რუსეთი სომხეთის მთავარი სავაჭრო პარტნიორი და სტრატეგიული სამხედრო მოკავშირეა, სომხური დიასპორაც ყველაზე დიდი მასშტაბით სწორედ რუსეთშია წარმოდგენილი. ამავე დროს, უკრაინა სომხეთის რიგით მეოთხე უდიდესი სავაჭრო პარტნიორია, სადაც 100 000-მდე ეროვნებით სომეხს საკმაოდ ძლიერ თემი აქვს შექმნილი.

ამიტომაც, სომხეთის ხელისუფლების წარმომადგენლები ცდილობენ არცერთი მხარე არ გაანაწყენონ და ორივესთან მშვიდობიანი ურთიერთობა შეინარჩუნონ.

„სიტუაცია, მოდით ასე ვთქვათ, ერთობ დელიკატურია. სომხეთის ხელისუფლება მშვიდად ყოფნას ამჯობინებს, მანამ სანამ უკრაინის კრიზისიდან გამოსავალი უფრო ნათელი არ გახდება“, – აცხადებს კავკასიის ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილე სერგეი მინასიანი.

სომხეთის პოლიტიკური და საერთაშორისო კვლევების ცენტრის წარმომადგენელი რუბენ მერაბიანი დასძენს, რომ „სომხეთის ხელისუფლებამ რუსეთიდან მომდინარე საფრთხეები რომც აღიაროს, მის გაკრიტიკებას მაინც ვერ შეძლებს, რადგანაც მისი კონტროლოს ქვეშ იმყოფება“.

საგარეო პოლიტიკის მსგავსი დილემის წინაშე სომხეთი ადრეც არაერთხელ მდგარა. სექტემბრის დასაწყისში პრეზიდენტმა სერჟ სარგსიანმა განაცხადა, რომ სომხეთი რუსულ-ყაზახურ-ბელორუსულ საბაჟო კავშირში გაწევრიანებას აპირებდა, რითაც ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების გაფორმების პერსპექტივა საბოლოოდ დაასამარა.

სომხეთი უკვე არის კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის წევრი, ჰყავს უცხო ქვეყნის დიდი სამხედრო წარმომადგენლობა რუსული ჯარის სახით და საგარეო ვაჭრობის მეოთხედს რუსეთში ახორციელებს.

ასეთი მჭიდრო კავშირების მიუხედავად, ბევრი მაინც ფიქრობს, რომ სერჟ სარგსიანის დაყოლიება საბაჟო კავშირში გასაწევრიანებლად ზეწოლის შედეგად მოხდა. ზუსტად ასეთივე ზეწოლის მიზეზით არიან ყირიმთან მიმართებაში დადუმებული სხვა პოლიტიკური ლიდერებიც.

მმართველი „რესპუბლიკური პარტიის“ საპარლამენტო მდივანი ჰოვანეს სააკიანი ამ მოსაზრებას ფრთხილი კომენტარით გამოეხმაურა.

„ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ უკრაინის კრიზისი მშვიდობიანად მოგვარდეს. თუმცა, ამავე დროს, არანაკლებ მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მიღწეული შეთანხმება შეესაბამაბოდეს საერთაშორისო სამართლის ნორმებს“, – აცხადებს ის.

ოპოზიციური პარტიების უმეტესობა მსგავს „ფრთხილ“ პოზიციას ინარჩუნებს, ერთადერთი გამონაკლისია პარტია „მემკვიდრეობა“, რომელიც მოსკოვის ქმედებებს მკაცრად გმობს.

„რუსეთის ქმედებები ყირიმსა და უკრაინის დანარჩენ რეგიონებში წარმოადგენს აგრესიას და საერთაშორისო სამართლის ნორმების უდიდეს დარღვევას, რაც მიზნად ისახავს კიევის მოსკოვის ორბიტაზე დაბრუნებას“, – განაცხადა პარტიის გენერალურმა მდივანმა სტიოპა საფარიანმა.

ამ მოსაზრებას სომხეთში ბევრი იზიარებს.

27 წლის დანიელ იონისიანი, რომელიც გასულ წელს ერევანში პუტინის ვიზიტს აპროტესტებდა და ამის გამო რამდენიმე საათი ციხეშიც კი გაატარა ფიქრობს, რომ სომხეთის ბედიც გარკვეულწილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ მოგვარდება უკრაინის კრიზისი.

ერევანში ჩამოყალიბებულია მეიდნის სოლიდარობის კომიტეტი, რომელიც გმობს პუტინის ხელისუფლების აგრესიას და სომხეთის მდუმარე პოზიციას პოლიტიკურ დათმობას ადარებს.

„ეს ქმედებები ჰგავს ევროპის ისტორიის იმ სამარცხვინო ეპიზოდებს, როდესაც 1938 წელს ავსტრია გერმანიას მიუერთდა და ადოლფ ჰიტლერმა ჩეხოსლოვაკიის ანექსია მოახდინა“, – ნათქვამია კომიტეტის განცხადებაში.

მეიდნის სოლიდარობის კომიტეტის წევრები არიან რიგითი მოქალაქეები და ასევე ისეთი ცნობილი უფლებადამცველები, როგორებიცაა არტურ საკუნსი – ჰელსინკის სამოქალაქო ასამბლეის ვანაძორის ოფისის ხელმძღვანელი, ბორის ნავასარდიანი – ერევნის პრეს კლუბის ხელმძღვანელი და დავით შაჰნაზარიანი – ეროვნული უშიშროების სამსახურის ყოფილი დირექტორი.

პოლიტიკოსების მსგავსად უკრაინაში მიმდინარე მოვლენების მიმართ გულახდილად ვერც სომეხი ბისნესმენები საუბრობენ.

დამსაქმებელთა რესპუბლიკური კავშირის თავმჯდომარის გაგიკ მაკარიანის თქმით, მას აშფოთებს ის, თუ რა გავლენას მოახდენს კრიზისი რუსულ ეკონომიკაზე, რომელსაც ნავთობზე მაღალი ფასის შენარჩუნებითაც კი უჭირს ზრდის მიღწევა.

„რუსეთისთვის საერთაშორისო სანქციების დააწესება ჩვენთვის ძალიან არასახარბიელო იქნება. მოვლენების ასეთი განვითარება დიდ დარტყმას მიაყენებს  სომეხ ბიზნესმენებს“, – განაცხადა მაკარიანმა. „ასევე უარყოფით გავლენას ახდენს ჩვენზე უკრაინის ეკონომიკური არასტაბილურობაც“.

ვაჰე ჰარუტუნიანი თავისუფელი ჟურნალისტია სომხეთში.