Loading ...

ფილმში ადამიანური ჰუმანიზმი იმარჯვებს, თუმცა, ვინაიდან სიუჟეტი ყარაბახში ვითარდება, მის ირგვლივ ცხარე კამათი თავიდანვე გარდაუვალი იყო.

კავკასიის საინფორმაციო სამსახურის 667-ე გამოშვება

2012 წლის 30 ნოემბერი

კადრი ფილმიდან "თუკი ყველანი" (Copyright © 2012 Team Productions LLC)

ოსკარის კინოფესტივალის საუკეთესო უცხოური ფილმის ნომინაციაზე წარდგენილი სომხური ფილმი მოგვითხრობს, თუ როგორ ამარცხებს ცრურწმენებსა და სტერეოტიპებს ადამიანური ჰუმანიზმი.  თუმცა, ეს ფილმი ორ სახელმწიფოს შორის მორიგი შუღლის საბაბი გახდა, ვინაიდან მისი სიუჟეტის სწორედ აზერბაიჯანს ეხება.

ფილმი, სახელწოდებით „თუკი ყველანი“, მოგვითხრობს სომეხ მამაკაცზე, რომელიც ნახევრად რუს და ნახევრად სომეხ ქალბატონს მამის საფლავის პოვნაში ეხმარება, რომ იქვე ხეს დარგოს. ქალბატონის მამა 1990-იანი წლების დასაწყისში, მთიანი ყარაბახის კონფლიქტის დროს გარდაიცვალა.

1994 წლიდან, მას შემდეგ, რაც მხარეებმა ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ ხელშეკრულებას მოაეწერეს ხელი, ყარაბაღს სომხური ადმინისტრაცია აკონტროლებს. სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამშვიდობო გარიგება დღემდე არ შემდგარა, ყარაბახის საბოლოო სტატუსთან დაკავშირებით კი მხოლოდ მცირედი პროგრესი შეინიშნება. სომხები არცახის, როგორც ამას თავად უწოდებენ, დასათმობად ჯერ მზად არ არიან, აზერბაიჯანელები კი  ყარაბახზე საკუთარი სუვერენიტეტის აღდგენას მოითხოვენ.

ფილმის მთავარ გმირებს სომხეთის მიერ კონტროლირებადი ტერიტორიიდან აზერბაიჯანის კონტროლირებად ტერიტორიაზე ფრონტის ხაზის გავლით უწევთ გადასვლა. იქ ისინი ადგილობრივ აზერბაიჯანელ მწყემსს დაუმეგობრდებიან, რომელიც სანაცვლოდ მათ სომხეთში მდებარე მისი შვილის საფლავზე ხის დარგვას თხოვს.

“ეს ამბავი ალბათ, ჩვენი ქვეყნისთვის დღეს ყველაზე მტკივნეულ საკითხს – არცახს შეეხება. რატომ იღუპებიან ადამიანები? რისთვის მოხდა ომი? რითია  მოტივირებული საგმირო საქმეები? – საზოგადოების ნაწილმა იპოვა პასუხი ამ კითხვებზე, ნაწილი კი ჯერ კიდევ ძიებაშია. მსგავსი კითხვები ადამიანების რეალურ ცხოვრებას ჩრდილავს, რაზეც სამწუხაროდ, ბოლოს ვფიქრობთ ხოლმე“ -ნათქვამია ფილმის მოკლე აღწერაში.

ეს მეოთხე შემთხვევაა, როცა სომხეთის ეროვნული კინოაკადემია „ოსკარზე“ წარადგენს ფილმს, თუმცა ოფიციალურ ნომინანტთა შორის სომხეთი პირველად მხოლოდ ამჯერად დასახელდა. წელს, ამ ნომინაციაზე 71 ფილმის განაცხადი იყო შესული, მათ შორის აზერბაიჯანიდან.

აზერბაიჯანელი მწერალი ელჩინ ჰუსეინბაილი ამტკიცებს, რომ ფილმის იდეა მისი 2010 წლის მოთხრობიდან- „მზე ჭრის თვალებს“ არის მოპარული, თუმცა, შინაარსი ისეა შეცვლილი, თითქოს აზერბაიჯანია აგრესორი.

ორიგინალსა და ფილმის სცენარს შორის არსებულ განსხვავებებზე მან ვებ-გვერდ: ann.az -თან საუბრისას განაცხადა, – „ჩემი მოთხრობის შინაარსი შემდეგნაირად ვითარდება: ავადმყოფი აზერბაიჯანელი ექიმი ოკუპირებულ ყარაბახის ტერიტორიაზე გადადის, რათა ბაბუამისის სურვილი აასრულოს და მისი სახლის ეზოში ხე დარგოს. მამის საფლავის სანახავად მიმავალ მოთხრობის გმირს სომხები ტყვედ აიყვანენ, თუმცა, მოგვიანებით ის ბაბუის სურვილის ასრულებას მაინც მოახერხებს“.

ჰუსეინბაილი დასძენს, რომ – “სომხებმა მოთხრობა მათ სასიკეთოდ შეცვალეს. ფილმის ყურების შემდეგ ისეთი შთაბეჭდილება დაგრჩება, რომ ჩვენ დავიპყარით სომხეთის ტერიტორია, მაშინ, როცა რეალურად სწორედ ისინი არიან ოკუპანტები. ფილმის ნახევარზე მეტი ზუსტად ემთხვევა ჩემი მოთხრობის შინაარსს“.

ჰუსეინბაილმა აზერბაიჯანის საავტორო სააგენტოს თხოვნით მიმართა, რათა ეცნობებინა  „ოსკარის“ ჟიურისათვის, რომ ფილმი არ წარმოადგენს ორიგინალს. IWPR დაუკავშირდა საავტორო სააგენტოს, თუმცა, კომენტარის მოპოვება ვერ მოახერხა.

ფილმის სცენარის ავტორი, მაიკლ პოღოსიანი აცხადებს, რომ სცენარი ჯერ კიდევ მანამდე დაიწერა, სანამ ჰუსეინბაილის მოთხრობა გამოქვეყნდებოდა, თუმცა, მის ეკრანებზე გამოჩენას ხანგრძლივი დრო დასჭირდა.

“ფილმის სცენარი 2010 წლის დასაწყისში დაიწერა, გადაღებები კი 2010 წლის გაზაფხულზე დაიწყო. სანამ სცენარი დაიწერებოდა, ომგამოვლილ ადამიანებს შევხვდით და სწორედ მათთან გასაუბრების შემდეგ დაიბადა ფილმის გადაღების იდეა”, – განუცხადა მან IWPR-ს, – “შეგვიძლია მსგავსი ბრალდება აზერბაიჯანელებსაც წავუყენოთ და  მაგალითად, ფილმ „მგზნებარე სურვილების“ იდეის მოპარვაში დავადანაშაულოთ, სადაც მთავარი გმირი აზერბაიჯან-სომხეთის საზღვარს ჰკვეთს, რათა საკუთარ სამშობლოში მოკვდეს”.

პოღოსიანი აცხადებს, რომ ფილმის მიზანი ორ განსხვავებულ ერს შორის ჰარმონიული და მშვიდობიანი ურთიერთობების წახალისებაა.

“ამ ფილმში ანტიაზერბაიჯანული არაფერია. ის მშვიდობასა და სიყვარულს ქადაგებს, სწორედ ამიტომ მოიგო სხვადასხვა პრიზები. ფილმი, რომ არაჰუმანურ ელემენტებს შეიცავდეს და ქვეყნებს შორის მტრობას აღვივებდეს, ჯილდოს მოპოვებას ვერ შეძლებდა”.

სომხეთის კინემატოგრაფიის ეროვნული აკადემიის თავმჯდომარე, დავით მურადიანი აცხადებს, რომ აკადემიის წევრებმა ფილმი ფარული კენჭისყრით აირჩიეს: “მე ვწუხვარ, რომ აზერბაიჯანელები თემის პოლიტიზირებას ცდილობენ და ამით ზეწოლას ახდენენ ოსკარის კომიტეტზე. ეს უპრეცედენტო შემთხვევაა და კარგი მანერის ყველა წესს ეწინააღმდეგება“.

“ჩვენ ეს ფილმი წარვადგინეთ, როგორც ხელოვნების ნიმუში და მისი ერთადერთი მესიჯი ჰუმანიზმია“, – განაცხადა მან.

ვაჰე ჰარუთინინი არის თავისუფალი ჟურნალისტი ერევანში. შაჰინ რზაევი IWPR-ის აზერბაიჯანის ოფისის დირექტორია.