Loading ...

ჟურნალისტის დაჭერა არის გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ წარმოებული მიზანმიმართული კამპანია.

ხადიჯა ისმაილოვა (ფოტო: ხადიჯა ისმაილოვა).

ცნობილმა აზერბაიჯანელმა ჟურნალისტმა ხადიჯა ისმაილოვამ იცოდა, რომ მას დაიჭერდნენ. მისი თქმით, ის ამის შესახებ ოქტომბერში, სტრასბურგში გამგზავრებამდე გააფრთხილეს, სადაც ევროსაბჭოს ორგანიზებულ შეხვედრას უნდა დასწრებოდა. მიუხედავად ამისა, ხადიჯა ბაქოში მაინც დაბრუნდა.

ისმაილოვა 5 დეკემბერს დააპატიმრეს, ზუსტად ორი დღის შემდეგ, რაც ის პრეზიდენტის მარჯვენა ხელმა, რამიზ მეჰდიევმა ღიად შერაცხა დამნაშავედ.

წლევანდელი წელი აზერბაიჯანში უამრავი უფლებადამცველის, ჟურნალისტის თუ ოპოზიციონერის დაკავებით იყო გამორჩეული, ხადიჯას დაპატიმრებაც მათ რიცხვს დაემატა.

ისმაილოვა ორთვიანი წინასწარი პატიმრობით ციხეში რჩება, მანამ სანამ არ დასრულდება გამოძიება, რომელიც „ადამიანის თვითმკვლელობამდე მიყვანის“ მუხლით მიმდინარეობს.

პროკურორების მტკიცებით, ისმაილოვამ ბოროტად გამოიყენა თავისი თანამდებობრივი მდგომარეობა და ჟურნალისტი თურალ მუსტაფაევი, რომელიც რადიო თავისუფლებაში და მეიდან ტვ-ში მუშაობდა, სამსახურიდან დაითხოვა. უსამსახუროდ დარჩენილმა მუსტაფაევმა კი თვითმკვლელობა სცადა.

ისმაილოვას ადვოკატის ელტონ გულიევის განცხადებით, ბრალდებები სრულიად უსაფუძვლოა.

„ამ ბრალდებებს არ გააჩნია არავითარი საკანონმდებლო საფუძველი“, – თქვა მან. „ხადიჯა ისმაილოვა დარწმუნებულია, რომ მისი დაპატიმრება დაკავშირებულია მის ჟურნალისტურ საქმიანობასთან, მის გამოძიებებთან“.

ისმაილოვას მხარდასაჭერად მისმა კოლეგებმა და უფლებადამცველმა აქტივისტებმა საპროტესტო აქციები გამართეს, როგორც აზერბაიჯანში, ასევე ქვეყნის ფარგლებს გარეთ. მათი აზრით, ხელისუფლებამ ის მოიცილა მისი საგამომძიებლო საქმიანობის გამო, რომლითაც ის ხელისუფლების მაღალჩინოსნებს კორუფციასა და ფინანსურ მაქინაციებში ამხელდა.

„ხელისუფლება გვეუბნება, რომ ჟურნალისტებს არასოდეს იჭერენ მათი პროფესიული საქმიანობის გამო“, – ამბობს დამოუკიდებელი საინფორმაციო სააგენტო თურანის ხელმძღვანელი მეჰმან ალიევი. „მაშინ რატომ ემართება ყველაფერი იმ ჟურნალისტებს, რომლებიც ხელისუფლებას აკრიტიკებენ? ყველაფერი მიუთითებს იმ პოლიტიკაზე, რომელიც მიმართულია აზერბაიჯანში აზრის თავისუფლად გამოხატვის მოსასპობად“.

ეუთოს წარმომადგენელმა მედიის თავისუფლების საკითხებში დუნია მიატოვიჩმა 5 დეკემბერს გავრცელებულ განცხადებაში აღნიშნა, რომ „ისმაილოვას დაპატიმრება არის დაშინების იმ კამპანიის ნაწილი, რომელიც მიმართულია თავისუფალი და კრიტიკული ხმის ჩასახშობათ… კიდევ ერთელ მოვუწოდებ აზერბაიჯანის ხელისუფლებას შეწყვიტოს ეს პრაქტიკა, რომელიც დამღუპველია მედიის თავისუფლებისთვის“.

აზერბაიჯანი ეუთოს და ასევე ევროსაბჭოს წევრი ქვეყანაა, ორგანიზაციის, რომელიც თავის თავს „კონტინენტის წამყვან უფლებადამცველ ორგანიზაციას“ უწოდებს. ნოემბერში აზერბაიჯანმა დაასრულა ევროსაბჭოს მინისტრთა კომიტეტის ხელმძღვანელობა, რომელსაც ექვსი თვის განმავლობაში თავმჯდომარეობდა. აღსანიშნავია, რომ სწორედ ეს პერიოდი გამოირჩეოდა ყველაზე მეტი უფლებადამცველის და აქტივისტის დაჭერით.

ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის თავმჯდომარე ენ ბრასერი ისმაილოვას ოქტომბერში ასამბლეის მიერ გამართულ ღონისძიებაზე შეხვდა, რომელზეც აზერბაიჯანში მიმდინარე რეპრესიებზე ისაუბრეს.

„ხადიჯა ისმაილოვა ევროსაბჭოს დიდი ხნის პარტნიორია. მას ასამბლეის ბოლო სესიაზე შევხვდი და შოკირებული დავრჩი იმ ინფორმაციით, რომელიც მან მომაწოდა მის მიმართ და სხვა აზერბაიჯანელი უფლებადამცველების მიმართ განხორციელებული ზეწოლისა და დაშინებების შესახებ“, – განაცხადა ბრასერმა. “იმის გათვალისწინებით, რომ ბოლო დროს უამრავი ცნობილი უფლებადამცველი დააკავეს – რომელთა უმეტესობაც ევროსაბჭოს პარტნიორი იყო – გამოვხატავ ჩემს ღრმა შეშფოთებას მისი დაჭერის გამო“.

აშშ სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესმდივნის მარი ჰარფის განცხადებით, „ძალიან ვართ შეწუხებული იმ შეზღუდვების გამო, რასაც განიცდიან აზერბაიჯანში სამოქალაქო საზოგადოების აქტივისტები, მათ შორის ჟურნალისტები, შეშფოთებულები ვართ, რომ ხელისუფლება არ ასრულებს აღებულ საერთაშორისო ვალდებულებს და შეთანხმებებს“.

თუმცა, აზერბაიჯანის ხელისუფლებას, როგორც ჩანს, სრულებით არ აღელვებს არც საერთაშორისო ვალდებულებები და არც დასავლეთის გაღიზიანება.

პრეზიდენტ ალიევის ადმინისტრაციის პოლიტიკური დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ალი ჰასანოვმა სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო AzerTAc-ს განუცხადა, რომ ისმაილოვა არის დანაშაულში ეჭვმიტანილი და სხვა არაფერი.

„გენერალური პროკურატურა მისი დაკავების პოლიტიკურ მოტივს გამორიცხავს“, – განაცხადა ჰუსეინოვმა ზედმეტი განმარტებების გარეშე.

მისი თქმით, არსებული საქმის მიმართ ქვეყანაში და მის ფარგლებს გარეთ არსებული კრიკტიკული განწყობა არის „მიკერძოებული და უსაფუძვლო“. „იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ეს არის ერთი ცენტრიდან მართული პროცესი“, – დასძინა მან.

ჰასანოვს არ დაუკონკრეტებია ის, თუ სად მდებარეობდა ეს „ცენტრი“, მაგრამ ფაქტია, რომ აზერბაიჯანის მიმართ საერთაშორისო შეთქმულების თემა წელს ერთ-ერთი ყველაზე აქტუალურია.

ისმაილოვას დაჭერამდე ორი დღით ადრე პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა რამიზ მეჰდიევმა თავის ვრცელ სტატიაში საკმაოდ მკაფიოდ და ღიად ისაუბრა ამის შესახებ. მეჰდიევმა ოფიციალური გამოძიების დაწყებამდე ისმაილოვას და რადიო თავისუფლებას „ღალატში” დასდო ბრალი. სტატიის მიხედვით, აზერბაიჯანში დასავლეთის მიერ დაფინანსებული საერთაშორისო ორგანიზაციები იქცევიან როგორც „მეხუთე კოლონა“, იმ დროს როცა ხელისუფლება სახელმწიფოს სტაბილურობის შენარჩუნებაზე ზრუნავს.

მთავრობისთვის, რომელმაც ბოლო წლების განმავლობაში ენერგო-უსაფრთხოების საკითხებზე დასავლეთთან კარგი ურთიერთობის შენარჩუნება მოახერხა, ასეთი მტრული დამოკიდებულება აშკარად ნეგატიური ცვლილებაა და ძალიან ჰგავს კრემლის შელახული თავმოყვარეობის და აგრესიული რიტორიკის ნაზავს.

ისმაილოვა ხელისუფლების ფოკუსში დიდ ხანია მოხვედრილი. 2012 წელს ჟურნალისტის დაშანტაჟების მიზნით ინტერნეტით გავრცელდა მის სახლში ფარულად გადაღებული ინტიმური ხასიათის ვიდეო ჩანაწერი. თუმცა ისმაილოვას შეშინება ვერ მოხერხდა, უფრო მეტიც, სამართალდამცავი ორგანოები იძულებულნი გახდნენ დაეწყოთ გამოძიება, თუმცა ორწელიწად-ნახევრის შემდეგ ის უშედეგოდ დასრულდა.

2014 წლის თებერვალში ხადიჯა პროკუტარურაში დაიბარეს და დაკითხეს. საქმე ეხებოდა აშშ სენატის საგარეო საქმეთა კომიტეტის ორი წევრისთვის სახელმწიფო საიდუმლოების გამჟღავნების თაობაზე მიმდინარე გამოძიებას.

სექტემბერში ყოფილი ოპოზიციური პარტიის წევრმა ელმან ჰასანოვმა (ასევე ცნობილია როგორც ელმან თურქოღლუ) ისმაილოვას წინააღმდეგ ცილისწამების ბრალდებით სასამართლოში სარჩელი შეიტანა. მისი განცხადებით, ჟურნალისტმა ის აზერბაიჯანის უშიშროების სამსახურის ინფორმატორად გამოაცხადა, რასაც თავად ისმაილოვა კატეგორიულად უარყოფს. საქმე ჯერ კიდევ განხილვის პროცესშია.

ახლა, თავდასხმის ობიექტი გახდა ისმაილოვას ერთ-ერთი ადვოკატი ხალიდ ბაგიროვი. აზერბაიჯანის ადვოკატთა კოლეგიამ მას 10 დეკემბერს უფლებამოსილება შეუჩერა იმის გამო, რომ მან სასამართლო სხდომაზე მისი ერთ-ერთი კლიენტის, ილგარ მამადოვის წინააღმდეგ გამოტანილ განაჩენს უსამართლო უწოდა და საჯაროდ განაცხადა, რომ ქვეყანში სამართალი არ არის.

„კოლეგიამ ჩათვალა, რომ ეს სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართული განცხადება იყო“, – განაცხადა ბაგიროვმა.

მამადოვს, რომელიც მოძრაობა რეალის ხელმძღვანელია შვიდიწლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს ამბოხის მოწყობის მცდელობისთვის, რომელშიც ის არც კი მონაწილეობდა.

ისმაილოვას გარდა ბაგიროვი სხვა დაკავებული აქტივისტების უფლებებსაც იცავს, მათ შორის არიან უფლებადამცველი ლეილა იუნუსი, რედაქტორი ჰილალ მამადოვი, ბლოგერი და ახალგაზრდულ მოძრაობა ნიდას აქტივისტი აბდულ აბილოვი.

English | Русский